Pierwsze działalności oblatów w Polsce w XIX wieku

Oblackie osiedla XIX-wiecznej Polski

Początki zakonu oblackiego w XIX-wiecznej Polsce związane są przede wszystkim z regionem Warmii i Mazur, gdzie zamieszkiwali kapłani tego zakonu. Pierwsza placówka oblacka została utworzona na terenie dzisiejszego Fromborka. Zakonnicy wspierali lokalną ludność w trudnych dla niej czasach zarówno duchowo jak i materialnie.

Mimo przeciwności, które napotykali podczas swoich początkowych starań o pełne zaakceptowanie przez społeczność, oblaci mimo to odnosili sukcesy. Zdołali zyskać szacunek sympatię lokalnej społeczności dzięki ciężkiej pracy i oddaniu sprawom religijnym. Placówki te służyły nie tylko jako domy modlitwy ale także były miejscem edukacji dla miejscowej młodzieży.

Zakładanie kolejnych placówek było odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie ze strony wiernych. Wiele z nich powstało na Pomorzu oraz terenach centralnej Polski. Działalność oblatów obejmowała różne dziedziny: od opieki duszpasterskiej, przez katechizację i naukę czytania i pisania, po prowadzenie szpitali oraz przytułków dla najuboższych.

Z upływem czasu oblaci zdobyli uznanie szerokich kręgów społeczeństwa, zarówno ze względu na swoją działalność religijną, jak i szereg inicjatyw społecznych. Ich placówki stały się ważnymi ośrodkami życia religijnego i kulturalnego w wielu regionach Polski.

Historia pierwszych placówek oblackich

Pod koniec XVIII wieku, wraz z burzeniem się starego porządku społeczno-politycznego w Europie, pojawiło się oblackie życie kontemplacyjne. To właśnie ten stulecie dał początek zakonowi o. bernardynów i pierwszym placówkom oblackim na terenie naszego kraju. Pierwsze powstały klasztory były niemal całkowicie zależne od dobrej woli miejscowych feudałów i biskupów. Nie mieli oni stałych dochodów ani pewnej podstawy prawnej.

Pierwszy polski klasztor oblacki założono na przełomie 1818 i 1819 roku we Wronkach. Założycielami tej placówki byli bracia z Niemiec – Jan Nepomucen Rode oraz Józef Antoni Kratzmann. Inicjatywę utworzenia klasztoru poparli miejscowi duchowni oraz wierni, dzięki czemu zakonnicy uzyskali niezbędne wsparcie finansowe i logistyczne. Pomimo znacznego oporu miejscowej szlachty, którą oburzała idea wspólnoty duchowej wszelkich warstw społecznych, placówka przetrwała trudny okres początkowy.

Kolejnym istotnym etapem dla ruchu oblackiego w Polsce było otwarcie w 1824 roku klasztoru Świętego Krzyża na Łysej Górze. Uznawany on jest za najważniejszy pod względem historycznym i symbolicznym oraz do dziś jest w posiadaniu ojców oblackich. Pochodzące z tamtejszego kościoła relikwie Krzyża Świętego odgrywają ważną rolę w polskim katolickim kultzie religijnym.

XIX wiek początki oblatów w Polsce

W drugiej połowie XIX wieku, na terytorium Polski zaczęły pojawiać się pierwsze placówki oblackie. Było to bezpośrednio powiązane z dynamicznym rozwojem tego zakonu w Europie. Oblaci Maryi Niepokalanej – bo tak formalnie nazywają się oblatkowie – zostali zaproszeni do naszego kraju przez biskupów, którzy widzieli w nich sojuszników gotowych pomóc Kościołowi w trudnym dla niego czasie rozbiorów oraz początkach industrializacji.

Pierwsza polska wspólnota oblacka pojawiła się już na Śląsku Cieszyńskim w 1851 roku. Rozwoju działalności oblatków nie przeszkodziły nawet represje pruskie, a następnie zaborczych administracji austriackiej i rosyjskiej. W latach 70. XIX wieku otworzone zostały kolejne placówki tej formacji religijnej m. in. : dom zakonny w Strzelcach Opolskich oraz seminarium duchowne przy kościele św. Wojciecha w Poznaniu.

• Mimo wielu trudności i ograniczeń, obrałem kontynuowali swoją działalność apostolską przy pomocy misji ludowych i rekolekcji parafialnych.
• Placówki oscylowały również swoją działalność o kształcenie nowych członków zakonu, inicjowanie nowych form apostolstwa oraz prowadzenie przede wszystkim duchowej pracy duszpasterskiej.

Ostatecznie, oblatkowie wywarli na polskim katolicyzmie XIX wieku znaczne piętno, nie tylko dzięki swoim placówkom i klasztorom, ale również poprzez wprowadzanie do Polski nowych idei religijnych i socjalnych.

Początki misji oblackiej w Polsce

Założenie pierwszych placówek oblackich w Polsce w XIX wieku jest ściśle związane z działalnością misyjną Zakonu Oblatów Maryi Niepokalanej, który posiadający swoje korzenie we Francji, rzucił oko na tereny Rzeczypospolitej. W połowie XIX wieku polska ziemia stała się nowym polem dla endeaworów oblackich.

W 1820 roku św. Eugeniusz de Mazenod założył zgromadzenie zakonne Oblaci Maryi Niepokalanej, które już kilkadziesiąt lat później zaaklimatyzowało się na gruntach polskich. Jednym z głównych celów przybycia oblatów do Rzeczpospolitej była troska o wiernych oraz rozwój religijny tlenujących się tam parafii. Istotnym elementem początków misji oblackiej w Polsce były trudne warunki, jakie musiały pokonać te placówki – kwestie ekonomiczne, społeczne i prawne stanowiły niemałą przeszkodę dla rozwoju tych placówek. Mimo to, nie odstraszyło to zgromadzenia i jego misjonarzy, którzy decydowali się na wielkie wyrzeczenia i poświęcenia.

Pierwsza placówka oblacka powstała Łomży pośród dużej polskiej diaspory – miejsca idealnego do prowadzenia misji. Działalność zachwycała swoją skutecznością, a sukcesy placówki były namacalne i widoczne dla lokalnej społeczności. To miejsce było zarzewiem dla rozwoju kolejnych placówek na terenie całego kraju, które z dniem dzisiejszym pełnią nieocenioną rolę w polskim kościele.

Oblaci w Polsce – pierwsze kroki

Rozwój Oblatów Maryi Niepokalanej na ziemi polskiej w XIX wieku był procesem stopniowym i zdecydowanie skomplikowanym. Jego korzenie sięgają roku 1822, kiedy to znani misjonarze północnej Francji – Eugeniusz de Mazenod, założyciel zgromadzenia oblackiego, oraz Tempier zakładają obecną do dziś placówkę oblacką w Bydgoszczy.

Jednak prawdziwe zalążki działalności zgromadzenia na terenie Polski zaczynają rozwijać się dopiero po upadku powstania listopadowego w 1831 roku. W tym czasie rozpoczyna swą działalność najstarsza polska placówka oblacka – dom w Oborach pod Warszawą. Wynajęty tam początkowo folwark staje się miejscem schronienia dla licznych księży-oblaci, którzy do kraju wracali po latach zsyłki czy emigracji.

• W niecałe dwie dekady od założenia Oblatek Maryi Niepokalanej przez Eugeniusza de Mazenoda we Francji, zgromadzenie to osiągnęło swoją pierwszą placówkę misyjną w Polsce – placówkę oblacką w Bydgoszczy.
• Mimo trudnych warunków politycznych i socjalnych okresu po powstaniu listopadowym, Oblaci Maryi Niepokalanej zdołali utrzymać swoją działalność w Polsce, organizując miejsce schronienia dla księży-oblaci w Oborach pod Warszawą.